2024
PSSM is een verzamelnaam voor verschillende spieraandoeningen bij paarden waarbij suikermoleculen zich opstapelen in de spieren en nadelige gevolgen hebben. Het staat voor Polysaccharide Storage Myopathy. In dit blog beantwoorden we de meest gestelde vragen over PSSM bij paarden!
1. Is PSSM hetzelfde als spierbevangenheid?
Allereerst is het goed om te weten wat spierbevangenheid precies is. Bij spierbevangenheid vindt er een acute stoornis in de spierstofwisseling plaats, waarbij de spieren (voornamelijk in de rug, lendenen en de kruisspier) verzuren en erg pijnlijk worden.
De symptomen van PSSM en spierbevangenheid lijken wel erg op elkaar. De stijve of zelfs trillende spieren, zweten, niet willen of kunnen lopen en donkere urine. Maar de oorzaken lopen uiteen. Waar de oorzaak van PSSM bij een stapeling van suiker in het bloed ligt, kunnen de oorzaken van spierbevangenheid het volgende zijn: tekort aan elektrolyten, teveel koolhydraten en zetmeel in de voeding in combinatie met de hoeveelheid beweging van het paard, tekort aan vitamine E en selenium of een te zware training bij te weinig conditie.
2. Is PSSM1 hetzelfde als PSSM2?
Nee. PSSM1 wordt veroorzaakt door een genetische afwijking. PSSM2 is een verzamelnaam voor meerdere spierziekten waar ook de stapeling van suiker in de spieren de veroorzaker is, maar waarbij het PSSM1-gen geen rol speelt. Wel lijken er genetische varianten te zijn die veel voorkomen bij paarden met PSSM2, maar dit hoeft niet. Er zijn ook paarden met PSSM2 die niet lijden aan de genetische varianten. In beide gevallen is de ziekte vast te stellen met een spierbiopt, maar hieruit is niet te lezen of het om PSSM1 of PSSM2 gaat.
3. Komt PSSM alleen voor bij koudbloed paarden?
Nee, wel komt het vaker voor bij (volle) koudbloeden. Het PSSM1-gen lijkt namelijk te herleiden naar koudbloedrassen en is al erg lang aanwezig in het genoom van deze rassen. Denk hierbij aan Tinkers, Haflingers en Quarters. PSSM2 wordt bij meerdere rassen gevonden, ook bij warmbloeden.
4. Mogen paarden met PSSM op de weide?
Omdat suikers een cruciale rol spelen bij PSSM is het zeer belangrijk dat het gehele rantsoen laag in suikers en zetmeel is. Weidegang voor paarden met PSSM kan, maar enkel wanneer het gras een laag fructaangehalte bevat. Een graasmasker of korte periodes op de weide kan een uitkomst bieden om het goed te managen.
5. Moeten paarden met PSSM veel of weinig bewegen?
Omdat PSSM hand in hand gaat met overgewicht, is het zeker aan te raden om het paard te laten bewegen. Let hierbij op dat gedoseerd en regelmatig bewegen belangrijker is dan veel bewegen, om aanvallen te voorkomen. Wist je dat meer dan 75% van de paarden met PSSM geen aanvallen meer krijgt door dagelijkse, regelmatige beweging in combinatie met een aangepast voermanagement?
6. Is PSSM al op jonge leeftijd te zien?
Dat hoeft niet. Ondanks dat paarden het PSSM1-gen meedragen, kunnen symptomen pas opspelen wanneer de suikers zich opstapelen in de spieren. Een spierbiopt is dan ook pas nuttig als het paard symptomen vertoond, zodat de eventuele suikerstapeling te zien is. Wel is een genetische test zinvol, omdat PSSM1 ook bij een gezond paard terug te vinden is in de genen als het paard dit gen meedraagt.
7. Is het slim om te fokken met paarden met PSSM?
Het PSSM1-gen is autosomaal dominant, ieder paard dat een enkel PSSM1-gen heeft, heeft dus ook PSSM. Een paard dat een enkel gen heeft zal dit in 50% van de gevallen doorgeven aan het veulen. Een groot risico en dus is het beter om hier niet mee te fokken. Bij PSSM2 is het niet vastgesteld dat het erfelijk is. Het is wel te adviseren om een partner te kiezen zonder PSSM-symptomen om het risico zo klein mogelijk te houden, maar fokken met een PSSM2-paard kan dus wel.
8. Is het voor een paard met PSSM fijn om te leven?
Natuurlijk hangt het van vele factoren af of een paard met PSSM een goed leven zal hebben, maar we weten wel dat PSSM nog niet te genezen is. In overleg met de dierenarts valt er nog veel in het management aan te passen om goed met de ziekte om te kunnen gaan. Denk hierbij o.a. aan voeding met een laag suiker- en zetmeelgehalte en supplementen die de suikerstofwisseling stimuleren. Krijgt het paard vele, heftige aanvallen? Dan kan het een ander verhaal zijn…