PPID medicatie voor paarden

2025

PPID, ook wel bekend als de ziekte van Cushing, is een veelvoorkomende ziekte bij oudere paarden en pony’s. Omdat de ziekte ongeneeslijk is, moet een paard met PPID behandeld worden met medicatie en/of alternatieve middelen om de kwaliteit van leven te behouden en te verbeteren. Maar wat doet deze medicatie precies? En zitten er ook nadelen aan? En wat voor alternatieven zijn er? In dit blog vertellen we je er alles over!

Wat is PPID (Cushing)?

PPID (Pituitary Pars Intermedia Dysfunction) is een chronische, hormonale aandoening die voornamelijk voorkomt bij oudere paarden en pony's. Volgens de faculteit Diergeneeskunde van de Universiteit Utrecht wordt geschat dat in Nederland ongeveer 15% van de paarden ouder dan 15 jaar PPID heeft. Het wordt veroorzaakt door een ‘storing’ in de hypofyse, waardoor er een overproductie van bepaalde hormonen, zoals ACTH, ontstaat. Dit leidt tot diverse symptomen, zoals de welbekende krullerige en langharige vacht, het verlies aan spieren, vetophopingen, een verhoogd risico op hoefbevangenheid, en verminderde weerstand tegen infecties.

Veelgebruikte medicatie bij PPID

De meest voorgeschreven medicatie voor PPID is op basis van de werkzame stof pergolide, een dopamine-agonist. Dit stimuleert de dopamine-activiteit in de hersenen wat de disbalans in de hormonen door PPID corrigeert. Door PPID is er een tekort aan dopamine in het paardenlichaam, wat leidt tot een overactieve hypofyse en een verhoogde productie van ACTH. Door dit tekort aan te vullen vermindert pergolide de hyperactiviteit van de hypofyse en de daarmee samenhangende overproductie van hormonen.

Hoewel medicatie met pergolide vaak de voorkeur van dierenartsen heeft, kunnen in sommige gevallen ook andere werkzame stoffen ingezet worden bij PPID. Bromocriptine is ook een dopamine-agonist, maar wordt minder vaak bij paarden voorgeschreven. Cyproheptadine is een serotonine-antagonist die in zeldzame gevallen wordt toegepast, meestal als aanvullende therapie.

Voor- en nadelen van medicatie bij PPID

Geregistreerde medicatie bij PPID is niet alleen wetenschappelijk en dus uitgebreid onderzocht, het is ook zeer effectief. Het vermindert de symptomen van PPID, zoals hoefbevangenheid, spierverlies en veranderingen in de vacht. Ook kan de algehele conditie en energie verbeteren.

Echter brengt de medicatie ook belangrijke nadelen met zich mee, zoals:

• Verminderde eetlust: Pergolide beïnvloedt dopamine-receptoren in de hersenen, wat ook invloed heeft op het eetlustcentrum. Veel paardeneigenaren merken dat hun paard slecht eet bij het krijgen van deze medicatie bij PPID.
• Spijsverteringsproblemen: De medicatie kan een veroorzaker zijn van dunne mest, mestwater of gevoelige darmen.
• Lusteloosheid: Ondanks dat sommige paarden juist energieker worden van de medicatie, kunnen anderen ook juist erg vermoeid, lusteloos of apathisch worden.
• Gewichtsverlies: Het paard kan zijn spiermassa en gewicht verliezen als indirect gevolg van de medicatie bij PPID. Dit komt voornamelijk door de verminderde eetlust en eventuele spijsverteringsproblemen.

Het is belangrijk om je paard goed te monitoren bij medicatiegebruik, contact altijd je dierenarts wanneer je het niet vertrouwt. Vaak verminderen de bijwerkingen na verloop van tijd of kunnen ze worden geminimaliseerd door de dosering langzaam op te bouwen.

Kosten van medicatie bij PPID

De kosten van de behandeling met pergolide zijn afhankelijk van verschillende factoren. Uiteraard maakt de dosering een groot verschil in de kosten. Een pony heeft bijvoorbeeld een halve tablet nodig, terwijl een paard mogelijk 1 tot 2 tabletten nodig heeft. Gemiddeld kost een verpakking van 160 tabletten tussen de €300 en €400. Dit betekent een maandelijkse kost van ongeveer €35 voor een pony tot 400 kg en €70 voor een paard tot 600 kg. De totale jaarlijkse kosten kunnen dus oplopen tot enkele honderden euro’s, afhankelijk van het gewicht en de benodigde dosering.

Alternatieven en extra ondersteuning bij PPID

Met een aantal hulpmiddelen kun je je paard met PPID toch nog een extra handje helpen:

• Supplementen: Hoewel deze geen vervanging zijn voor medicatie, kunnen supplementen die o.a. extra vitamine B1 en B6, zink, ijzer en antioxidanten, zoals oregano bevatten de algehele gezondheid van een paard met PPID ondersteunen. Ook omega-3 vetzuren uit lijnzaadolie dragen een bijdrage aan de ondersteuning van paarden met PPID.
• Laag suiker- en zetmeelgehalte in de voeding: Een aangepast dieet dat laag is in suiker en zetmeel is noodzakelijk voor paarden met PPID. Vaak ontwikkelen zij insulineresistentie. Dit betekent dat hun lichaam minder effectief reageert op insuline, een hormoon dat helpt om suiker (glucose) uit het bloed in de cellen te transporteren. Ook veroorzaakt PPID een overproductie van hormonen, zoals ACTH en cortisol, die samen de glucosehuishouding in het lichaam beïnvloeden. Dit maakt het moeilijker voor een paard om de bloedsuikerspiegel te reguleren, waardoor de schadelijke effecten van een hoog suiker- en zetmeelgehalte groter worden. Tot slot is het risico op hoefbevangenheid groter bij paarden met PPID!
• Goede hoefverzorging: Regelmatige controles en bekapbeurten door de hoefsmid is nodig bij paarden met PPID, omdat zij over het algemeen moeite hebben om een goede hoefstand te behouden. Dit komt door de hormonale en metabolische veranderingen in het lichaam. Door de verminderde weerstand hebben de paarden vaak ook een slechte hoefgezondheid met bijvoorbeeld scheuren, abcessen, brokkelhoeven of abnormale hoefgroei. Regelmatige bekapping helpt om de druk gelijkmatig te verdelen en ongemak te voorkomen. Ook lopen de paarden een hoger risico op hoefbevangenheid.